Paweł Pierściński oraz Polska Fotografia Krajobrazowa

Zapraszamy na wernisaż wystawy fotografii
„Pawła Pierścińskiego oraz Fotografii Krajobrazowej”
Galeria Sztuki „ZIELONA” w Busku-Zdroju
Al. Mickiewicza 7

Dnia 14 czerwca 2018 | godz. 18:00
wystawa czynna do 21 lipca 218

Po 33 latach prezentujemy znowu – jako jeden z fragmentów bogatego dziedzictwa Pawła Pierścińskiego. W rocznicę śmierci tego wybitnego Artysty i Kielczanina, obcując z Jego wielką sztuką i owocami Jego pracy animatora kultury, z całą pewnością można potwierdzić prawdziwość słów Horacego: „non omnis moriar – nie wszystek umrę”, odnoszących się do artystów i ponadczasowości ich dzieł.

Ponad sześćdziesięcioletnia działalność twórcza i całe dorosłe życie poświęcone fotografii – niewielu fotografików poza Pawłem Pierścińskim może tak podsumować swój dorobek. Ale też i niewielu ludzi potrafiłoby tak konsekwentnie i intensywnie pracować, tak znakomicie panować nad materią pracy twórczej, organizacyjnej, krytycznej – i materią wzorowej dokumentacji ogromnej ilości własnych prac i innych, również licznych, dokonań.

W swojej niezwykle obszernej twórczości dotknął On wszystkich bez mała technik fotograficznych, zawsze osiągając znakomite rezultaty artystyczne. Realizował wiele tematów – ale podstawowym obszarem artystycznej penetracji stał się dla Niego kielecki krajobraz. Istotą niemal całej Jego twórczości jest – nie pozbawiona emocjonalnego podejścia do tematu i elementu kreacji artystycznej – dokumentacja. Szczególnie interesował Go krajobraz kulturowy naznaczony śladami mozolnej pracy człowieka, zapisanej w równoległych rytmach wyoranych bruzd, w rysunku szachownicy drobnych poletek,
w strukturach różnorodnych upraw. Tworzył krajobrazowe fotograficzne syntezy, zawierające głęboko humanistyczne przesłanie pełnego harmonii współistnienia człowieka i natury. Ale oprócz nich dokumentował także Kielecczyznę przemysłową, kieleckie zabytki, wnętrza, przywoził znakomite fotografie z licznych podróży artystycznych – z Paryża, z Bułgarii, z Chin i innych, fotografował i przedstawiał abstrakcyjny wymiar struktur ziemi, wody, chmur, fotografował akty i tworzył znakomite, wieloznaczeniowe montaże fotograficzne.

Jego systematyczne, przez bez mała pół wieku, dokumentowanie i fotograficzna analiza tego samego fragmentu przestrzeni – Kielecczyzny – to unikalne w skali światowej, jedyne w swoim rodzaju działanie. Działanie, w którym wspierali Go także inni artyści, tworzący zarówno w ramach kolejnych, formowanych przez niego od 1962 roku struktur stowarzyszeń twórczych (aż do stworzenia Kieleckiej Delegatury, a potem – w 1978 roku – Świętokrzyskiego Oddziału Związku Polskich Artystów Fotografików) jak i według, przez Niego opracowanych, spójnych zasad stylistyki Kieleckiej Szkoły Krajobrazu. Niewątpliwie sukcesy kieleckich fotografików w dużej mierze były owocami także Jego pracy animatora ruchu fotograficznego, organizatora i krytyka. Jemu Kielce zawdzięczają powstanie Galerii Fotografii, zaistnienie Ogólnopolskiego Sympozjum „Krajobraz” i siedmiokrotnych edycji Biennale Krajobrazu Polskiego. Był organizatorem wielu wystaw, w kraju i poza jego granicami. Jego liczne publikacje, albumy, książki, teksty o fotografii; zarówno własnej, artystów KSK oraz innych, wiele wniosły do stanu wiedzy o tej dziedzinie sztuki i znacznie przyczyniły się do jej upowszechnienia. Jego wielkim dziełem była praca przy redagowaniu słownika fotografów polskich „Fotografowie” (2008) i spisaniu swoich wspomnień pt. „Pola pejzażu” (2009). Ostatnim wielkim dziełem Pawła Pierścińskiego jest drobiazgowo przez niego opracowana bibliografia podmiotowo-przedmiotowa swojej twórczości, zarówno fotograficznej, jak i krytycznej. Nie do przecenienia była Jego rola wybitnego autorytetu w dziedzinie sztuki fotograficznej, praca społeczna w ZPAF, wspieranie swoim doświadczeniem i życzliwością młodych adeptów sztuki fotografii, założenie i aktywne działanie na rzecz Świętokrzyskiego Okręgu ZPAF oraz szczodre udzielanie swej wiedzy i doświadczenia poprzez pisanie tekstów do katalogów i recenzji z wystaw fotograficznych.

To krótkie podsumowanie rezultatów ponad sześćdziesięcioletniej pracy Pawła Pierścińskiego nie uwzględnia Jego najważniejszego osiągnięcia – bo też ono dzieje się poza nim samym. Najważniejszym osiągnięciem tego znakomitego Artysty jest bowiem inspirujące promieniowanie Jego sztuki, nabierającej w miarę upływu czasu ciągle nowych wartości. Jej formalne nowatorstwo, które niegdyś wprowadziło na nowo temat krajobrazu w krąg zainteresowań artystów fotografików i wzbudziło zachwyty krytyki, nabrało wagi i rangi klasyki, a poszczególne kadry stały się ikonami polskiej fotografii krajobrazowej. Jego sposób interpretacji krajobrazu, będący jednocześnie perfekcyjną technicznie dokumentacją i syntetycznym, pełnym emocjonalnych odniesień, portretem ziemi, jest źródłem inspiracji dla wielu innych artystów – także z innych dziedzin sztuki. Pociąga ich nie tylko bogactwo krajobrazowych form, wyrafinowanych struktur, geometrycznych rytmów i estetyczna atrakcyjność obrazowania – także charakter i klimat świata, który Paweł Pierściński unieruchomił i ocalił w swoich fotografiach. To świat emanujący pełnią jedności witalności przyrody i porządkującego ją intelektu człowieka, harmonii sił natury i oswajającej je pracy ludzkich rąk. Świat równowagi, nadrzędnej logiki i celowości, wynikających także z wyjątkowej, fascynującej osobowości Artysty i Jego ścisłego umysłu. Świat, którego istotą jest, sformułowana w Jego sztuce, potwierdzona realizmem fotograficznego medium – prawda. Bowiem im więcej prawdy o ziemi zdoła zawrzeć fotografia, tym mocniej wzruszy odbiorcę i tym silniejsze roztoczy działanie – napisał w jednym ze swoich tekstów. Mimo, że świat utrwalony w fotografiach Pawła Pierścińskiego coraz bardziej oddala się w przeszłość, te Jego słowa nie tracą na aktualności. Świat, który utrwalił w swoich fotografiach Paweł Pierściński już w rzeczywistości nie istnieje. Ocalał dzięki Jego wieloletniej pracy i konsekwencji twórczej, dzięki potędze Jego sztuki.

Paweł Pierściński całym swoim twórczym życiem zasłużył na zaszczytne miano niekwestionowanego autorytetu polskiej fotografii, zarówno jako znakomity artysta, jak i teoretyk fotografii artystycznej oraz dokumentalnej. Jego doskonała sztuka i wartości, jakie dzięki niej stworzył i utrwalił, nabierają coraz większego znaczenia. Coraz cenniejszy staje się również inny, wymierny materialnie rezultat Jego wieloletnich starań: obszerny zespół fotografii artystów Kieleckiej Szkoły Krajobrazu, znajdujący się w Kolekcji Biura Wystaw Artystycznych w Kielcach, oraz, stanowiąca jej najcenniejszą część, znakomita wystawa „Polska Fotografia Krajobrazowa”, zawierająca 496 zdjęć najwybitniejszych polskich fotografików, działających w latach 80. ubiegłego wieku. „Polska Fotografia Krajobrazowa” jest wielkim dziełem kuratorskim i organizacyjnym Pawła Pierścińskiego. Jest też doskonale merytorycznie opracowanym podsumowaniem największych osiągnięć polskiej fotografii w tym, tak bliskim Mu temacie.
Wystawa ta, zaprezentowana w lutym 1985 roku w BWA w Kielcach i, nieco później, w warszawskiej Zachęcie – nie była już więcej pokazywana.

Stanisława Zacharko-Łagowska